Asset Publisher
Grzyby
Kogo mogę się poradzić w sprawie zebranych w lesie grzybów, czy grzyby w lesie można zbierać bez ograniczeń, czy znalezione grzyby należy wykręcać, czy wycinać - odpowiedzi na te i inne pytania.
Kogo mogę się poradzić w sprawie zebranych w lesie grzybów?
Podstawową zasadą jest zbieranie tylko i wyłącznie owocników grzybów, które dobrze znamy. Nie należy zbierać osobników zbyt młodych, bo to utrudnia określenie gatunku oraz zbyt starych, które z kolei mogą być toksyczne. Jeżeli nie jesteśmy pewni, czy znaleziony grzyb jest przydatny do spożycia, to lepiej pozostawić go w lesie.
Aby nauczyć się prawidłowego zbierania grzybów i rozpoznawania gatunków warto uczestniczyć w organizowanych przez nadleśnictwa grzybobraniach. Informacje o nich znajdziecie na stronie www.lasy.gov.pl oraz stronach jednostek. Warto szukać porady w punktach skupu i u grzyboznawców - nadleśnictwa nie zajmują się ocenianiem grzybów. Bezpłatnych porad na temat zebranych w lesie grzybów udzielają wszystkie terenowe stacje sanitarno-epidemiologiczne, które znajdują się w każdym powiatowym mieście. Prowadzą one także rejestry grzyboznawców, którzy udzielają porad.
W przypadku wystąpienia po spożyciu grzybów nudności, bólów brzucha, biegunki, czy podwyższonej temperatury należy wywołać wymioty i jak najszybciej zgłosić się do lekarza. Wezwany w porę może uratować życie. Nie należy lekceważyć takich objawów. Trzeba też pamiętać, że przy zatruciach muchomorem sromotnikowym występuje faza pozornej poprawy, później stan chorego gwałtownie się pogarsza.
Czy grzyby w lesie można zbierać bez ograniczeń?
Grzyby w polskich lasach można zbierać bez ponoszenia jakichkolwiek kosztów i w zasadzie bez ograniczeń, ale są pewne wyjątki. Nie wolno ich zbierać w niektórych częściach lasu, gdzie jest stały zakaz wstępu: na uprawach do 4m wysokości, w drzewostanach nasiennych i powierzchniach doświadczalnych, w ostojach zwierzyny. Nie wolno ich także zbierać na obszarach chronionych: w rezerwatach i parkach narodowych. Rygorystycznie należy przestrzegać zakazu wstępu na tereny wojskowe.
Należy oszczędzać duże, stare owocniki grzybów, gdyż nie są atrakcyjne kulinarnie, a mają duże znaczenie dla rozwoju grzybów. Jeśli wiemy, że jakiś grzyb jest rzadki i ginący to także oszczędźmy go, nawet jeśli jest jadalny. Niezależnie od miejsca występowania część gatunków grzybów podlega całkowitej ochronie gatunkowej – poznaj dokładnie listę tych grzybów zanim wybierzesz się do lasu.
Czy znalezione grzyby należy wykręcać, czy wycinać?
To pytanie jest zadawane od niepamiętnych czasów. Powstało zapewne tuż po słynnym dylemacie dotyczącym jaja i kury. Skoro jest tyle gatunków rozmaitych grzybów to spokojnie możemy stosować oba sposoby. Każdy jest dobry, ale stosowany z rozsądkiem. Większe owocniki grzybów lepiej jest wyciąć, ze względów praktycznych, bo zaoszczędzamy sobie pracy przy czyszczeniu grzybów. Naturalnie nie w połowie trzonu, jak to nieraz widać przy zbiorze podgrzybków w celach zarobkowych. Możemy delikatnie podważyć także owocnik grzyba koniuszkiem noża. Wycinamy jak najniżej, odgarniając dokładnie ściółkę i uważając, aby nie uszkodzić grzybni. Potem starannie przykrywamy to miejsce, aby grzybnia nie wysychała. Resztka trzonu grzyba szybko zgnije lub zjedzą ją ślimaki.
Grzyby blaszkowe, takie jak kurka, zielonka czy rydz lepiej jest wykręcać. Należy je wyjąć z podłoża tak, aby nie uszkodzić trzonu i także dokładnie zakryć grzybnię ściółką. Tak wyjęty owocnik łatwiej rozpoznać co do gatunku, a jest to bardzo istotne, aby wyeliminować pomylenie zielonki, gołąbka czy pieczarki z muchomorem zielonkawym. Rozpoznaje się go m.in. po pochwie u podstawy trzonu, stąd nie można takich grzybów wycinać. Pamiętajmy, że jeden średni owocnik to dawka śmiertelna dla człowieka.
Jak zbierać i przechowywać grzyby zanim trafią do kuchni?
Pierwsza zasadą jest zbieranie tylko znanych nam grzybów. Unikniemy wtedy zatrucia na pozór apetycznie wyglądającymi, ale groźnymi dla naszego zdrowia owocnikami. Zbieramy tylko owocniki zdrowe, nieuszkodzone i młode, ale nie zbyt młode, bo wtedy trudno rozpoznać gatunek grzyba. Pozostawiamy w nienaruszonym stanie grzyby niejadalne, nieznane nam oraz osobniki stare, które pozostawiamy jako „nasienniki". Najczęściej i tak są robaczywe. Czy wiecie dlaczego grzyby są robaczywe? Te „robaki", które dziurawią nasze grzyby, szczególnie z letnich zbiorów, to larwy (czerwie) muchówek. Właśnie w grzybach przechodzą część swojego rozwoju.
Warto także pamiętać, że owocniki grzybów to żyjące organizmy, które nawet po zerwaniu nadal rozwijają się i oddychają wydzielając dwutlenek węgla i wodę. Dlatego bardzo ważne jest prawidłowe przechowywanie owoców grzybobrania. Najlepsze są szerokie, wiklinowe koszyki, a nie plastikowe wiadra, torby czy woreczki. Nawet najpiękniejsze owocniki szlachetnych gatunków grzybów mogą być przyczyną zatrucia, gdy przechowywane będą w foliowej torebce i ulegną zaparzeniu. Często wybieramy się na grzybobranie daleko od domu. W trakcie szybko postępujących procesów gnilnych wywołanych złym przechowywaniem grzybów wydzielają się toksyny, szkodliwe dla naszego zdrowia. Dlatego nawet powszechnie znane kurki czy podgrzybki mogą nam zaszkodzić, gdy je źle przechowamy.
Asset Publisher
Zobacz “Las do góry nogami”. Leśnicy zapraszają na wieczory z nietoperzami.
Zobacz “Las do góry nogami”. Leśnicy zapraszają na wieczory z nietoperzami.
foto. J.Kazimir
Niecodzienne wydarzenie dla miłośników dzikiej przyrody organizują Lasy Państwowe, wspólnie z chiropterologami. W wielu nadleśnictwach na terenie całej Polski odbędą się otwarte wykłady, wieczorne spacery i nocne obserwacje.
Skąd pomysł na „Las Do Góry Nogami”?
W ostatni weekend sierpnia od 1997 roku w całej Europie organizowana jest Międzynarodowa Noc Nietoperzy w ramach międzynarodowego porozumienia EUROBATS, mającego na celu ochronę europejskich populacji nietoperzy. Wokół tych niezwykłych zwierząt powstało wiele legend, przesądów i szkodliwych dla nich mitów. W rzeczywistości nietoperze to zwierzęta, które potrzebują naszej szczególnej uwagi.
- Chcemy upowszechniać wiedzę o polskich gatunkach nietoperzy, ale także pokazać, jak ważne dla zdrowia naszych ekosystemów są te często wzbudzające niepokój ssaki – mówi Witold Koss, dyrektor generalny Lasów Państwowych. - Akcja „Las do góry nogami” to nasz wkład w rozbudzanie wrażliwości przyrodniczej społeczeństwa – dodaje.
Akcja edukacyjna Lasów Państwowych „Las do góry nogami” odbędzie się w ostatnim tygodniu sierpnia w kilkudziesięciu nadleśnictwach w Polsce. Leśnicy w różnych częściach kraju zaplanowali dla gości różnorodne atrakcje, wśród których znajdą się:
- otwarte wykłady
- zajęcia edukacyjne dla dzieciWydarzenie "Las do Góry Nogami na Facebooku (link)
- wieczorne spacery po lesie
- obserwacje nocnych wylotów nietoperzy
- namierzanie detektorami.
Warto śledzić także profil główny Lasów Państwowych na Facebooku, gdzie zorganizowany zostanie webinar z chiropterologiem.
Poniżej znajduje się mapa z lokalizacjami poszczególnych wydarzeń. Szczegóły należy sprawdzić na stronach poszczególnych nadleśnictw, które znajdziecie na mapie.
Ochrona i edukacja
Nietoperze, te tajemnicze nocne stworzenia, od wieków wzbudzają ciekawość i budzą emocje. Bezszelestnie przemykające nad naszymi głowami, dzięki wyjątkowej zdolności echolokacji, są w stanie unikać przeszkód i skutecznie polować na owady, w tym na komary, które wielu z nas uważa za prawdziwe utrapienie. Niestety, wokół tych niezwykłych ssaków narosło wiele mitów i nieprawdziwych przekonań – kto nie słyszał o nietoperzu wplątującym się we włosy czy o wampirze wysysającym krew?
Nietoperze to grupa ssaków, które jako jedyne poza ptakami opanowały zdolność do aktywnego lotu. Ich przednie łapki to błoniaste skrzydła, dzięki którym są świetnymi lotnikami. Nietoperze w czasie lotu wydają ultradźwięki, które po odbiciu się od napotkanych przeszkód wracają do nietoperzowego ucha, dając mu „obraz” okolicy. To zjawisko echolokacji pozwala nietoperzom tak zwinnie się poruszać między drzewami i sprytnie unikać zderzenia z napotkanymi na drodze obiektami.
Nasze krajowe nietoperze nie budują swoich siedzib, tylko wykorzystują na schronienia dziuple, jaskinie, budki drewniane, a także nie stronią od ludzi i zamieszkują strychy, piwnice, opuszczone budynki, wieże itp. To nasi wielcy sprzymierzeńcy. Kiedy śpimy one polują na owady, w tym te, które niszczą drzewa. No i na znienawidzone przez wszystkich komary.
Wspólna misja
W Polsce występuje 28 gatunków nietoperzy. Lasy Państwowe we współpracy z chiropterologami - ekspertami od nietoperzy, od lat podejmują liczne inicjatywy mające na celu ich ochronę.
Od października 2021 roku wspólnie z Polskim Towarzystwem Przyjaciół Przyrody „pro Natura” realizujemy międzynarodowy projekt „LIFE+ PODKOWIEC TOWERS”, którego działania na rzecz nietoperzy są podejmowane równolegle w czterech krajach jednocześnie: Polsce, Czechach, Słowacji i Rumunii. Głównym celem projektu jest zachowanie krajowych populacji najbardziej zagrożonych gatunków nietoperzy, ze szczególnym uwzględnieniem: podkowca małego, nocka orzęsionego i nocka dużego poprzez stworzenie warunków do wzrostu ich liczebności. Dlatego w ramach projektu m. in. w różnych miejscach w Polsce zamontujemy wieże oraz schronienia dla nietoperzy.
Więcej o projekcie na stronie https://lifepodkowiectowers.pl/oraz Facebookuhttps://www.facebook.com/KrainaPodkowca
Niedawno zakończył się projekt „Czynna ochrona mopka zachodniego na wybranych obszarach leśnych w Polsce”, który trwał do końca kwietnia 2024. W projekcie brało udział 15 nadleśnictw, a jego głównymi zadaniami było tworzenie sztucznych schronień, monitorowanie zasiedlenia budek przez nietoperze oraz publikacja poradnika dotyczącego ochrony mopka zachodniego.
Więcej o projekcie: https://www.bialystok.lasy.gov.pl/aktualnosci/-/asset_publisher/1M8a/content/czynna-ochrona-mopka-zachodniego-na-wybranych-obszarach-lesnych-w-polsce
W wielu regionach Polski leśnicy podejmują lokalne inicjatywy mające na celu poprawę warunków bytowania nietoperzy. Wśród inicjatyw podejmowanych przez leśników lub przy współpracy z innymi organizacjami, którym na sercu leży ochrona tych niezwykłych zwierząt, znajdują się m.in.:
- renowacje starych budynków i adaptowanie ich na nietoperzarnie,
- instalowanie metalowych krat na wlotach do jaskiń, bunkrów, starych sztolni itp. budowli, by zapewnić spokój zimującym tam koloniom nietoperzy,
- wywieszanie budek dla nietoperzy, by mogły tam znaleźć miejsce do odpoczynku i tymczasowego schronienia,
- tworzenie ścieżek i szlaków z tablicami informacyjno - edukacyjnymi.
Wszystkie te inicjatywy tworzą spójną i kompleksową strategię, a poprzez wielokierunkowe działania ochronne i promocyjno-edukacyjne podejmowane przez Lasy Państwowe, przyczyniają się do kształtowania przyjaznego środowiska dla tych unikalnych ssaków oraz do skutecznej ochrony i promocji różnorodności biologicznej naszych lasów.
