Wydawca treści
Polskie lasy
fot. Paweł Fabijański
fot. Paweł Fabijański
fot. Paweł Fabijański
Polska jest w europejskiej czołówce, jeśli chodzi o powierzchnię lasów. Zajmują one 29,2 proc. terytorium kraju, rosną na obszarze 9,1 mln ha. Zdecydowana większość to lasy państwowe, z czego prawie 7,6 mln ha zarządzane jest przez Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe.
W Polsce lasów wciąż przybywa. Lesistość kraju zwiększyła się z 21 proc. w roku 1945 do 29,2 proc. obecnie. Od roku 1995 do 2011 powierzchnia lasów zwiększyła się o 388 tys. ha. Podstawą prac zalesieniowych jest „Krajowy program zwiększania lesistości", zakładający wzrost lesistości do 30 proc. w 2020 r. i do 33 proc. w 2050 r. Lasy Polski są bogate w rośliny, zwierzęta i grzyby. Żyje w nich 65 proc. ogółu gatunków zwierząt.
Lasy rosną w naszym kraju na glebach najsłabszych, głównie z powodu rozwoju rolnictwa w poprzednich wiekach. Wpływa to na rozmieszczenie typów siedliskowych lasu w Polsce. Ponad 55 proc. powierzchni lasów zajmują bory. Na pozostałych obszarach występują siedliska lasowe, głównie mieszane. Ich niewielką część stanowią olsy i łęgi – niewiele ponad 3 proc.
W latach 1945-2011 powierzchnia drzewostanów liściastych na terenach PGL LP wzrosła z 13 do ponad 28,2 proc.
Na terenach nizinnych i wyżynnych najczęściej występuje sosna. Rośnie ona na 64,3 proc. powierzchni leśnej w PGL LP oraz na 57,7 proc. lasów prywatnych i gminnych. W górach przeważa świerk (zachód) oraz świerk z bukiem (wschód). Dominacja sosny wynika ze sposobu prowadzenia gospodarki leśnej w przeszłości. Kiedyś monokultury (uprawy jednego gatunku) były odpowiedzią na duże zapotrzebowanie przemysłu na drewno. Takie lasy okazały się jednak mało odporne na czynniki klimatyczne. Łatwo padały również ofiarą ekspansji szkodników.
W polskich lasach systematycznie zwiększa się udział innych gatunków, głównie liściastych. Leśnicy odeszli od monokultur – dostosowują skład gatunkowy drzewostanu do naturalnego dla danego terenu. Dzięki temu w latach 1945-2011 powierzchnia drzewostanów liściastych na terenach PGL LP wzrosła z 13 do ponad 28,2 proc. Coraz częściej występują dęby, jesiony, klony, jawory, wiązy, a także brzozy, buki, olchy, topole, graby, osiki, lipy i wierzby.
W naszych lasach najczęściej występują drzewostany w wieku od 40 do 80 lat. Przeciętny wiek lasu wynosi 60 lat. Coraz więcej jest drzew dużych, liczących ponad 80 lat. Od końca II wojny światowej ich powierzchnia wzrosła z 0,9 mln ha do prawie 1,85 mln ha.
Raporty o stanie lasów w Polsce
Najnowsze aktualności
DZIŚ Z TROSKĄ O JUTRO
DZIŚ Z TROSKĄ O JUTRO
Trwa VIII Edycja Europejskiego Tygodnia Zrównoważonego Rozwoju 2021.
To ogólnoeuropejskie wydarzenie promujące zrównoważony rozwój na świecie oraz Cele Zrównoważonego Rozwoju ONZ (CZR). W tym roku, w dniach 20-26 września 2021, odbędzie się już ósma edycja tego wydarzenia.
Zaczęło się od lasów
Idea zrównoważonego rozwoju pojawiła się w początkach XVIII wieku. Hans Carl von Carlowitz, wysokiej rangi niemiecki urzędnik, dostrzegł wówczas kryzys związany z wyczerpywaniem się zasobów leśnych. Ówczesna Saksonia (historyczne państwo w dzisiejszych Niemczech) borykała się z brakiem drewna niezbędnego w hutnictwie do wytapiania metali. Pod topór szły miejscowe lasy, co szybko spowodowało wylesienie tamtejszych terenów. w związku z tym zaczęto sprowadzać surowiec z innych regionów Niemiec, gdzie z czasem pojawił się ten sam problem.
Carlowitz dostrzegł potrzebę odpowiedzialnego gospodarowania zasobami leśnymi i opisał normy związane z trwałością pozyskiwania drewna. To one stały się podwaliną zrównoważonego leśnictwa , które zakłada wycinanie tylko tylu drzew, ile może później w danym miejscu urosnąć. Dzięki temu las stale się odnawia. Model ten jest stosowany do dziś. Dzięki staraniom organizacji międzynarodowych wykorzystuje się go także w innych dziedzinach gospodarki.
Idea zrównoważonego rozwoju formowała się przez wieki.
Człowiek jest zależny od środowiska naturalnego i terenów leśnych, stąd też w wielu momentach historii, niezależnie od siebie, na różnych kontynentach rozwijała się myśl o zrównoważonym korzystaniu z zasobów natury. Doświadczenia międzynarodowe ostatnich 30 lat pokazują, jak duże ma ona znaczenie w obliczu wyzwań współczesnego świata w kontekście zarządzania zasobami naturalnymi, ludzkimi i gospodarczymi.
Agenda 2030 – co chcemy osiągnąć?
Agenda na Rzecz Zrównoważonego Rozwoju 2030 została jednogłośnie przyjęta przez 193 państwa członkowskie ONZ podczas szczytu w Nowym Jorku odbywającego się we wrześniu 2015 roku.
Dokument określa 17 celów i 169 zadań, które mają w ciągu najbliższych 15 lat doprowadzić do wyeliminowania ubóstwa oraz sprawić, aby świat w przyszłości był bardziej zrównoważony.
Dla porównania, poprzednia agenda zawierała 8 milenijnych celów i 21 zadań. Różnica jednak jest taka, że poprzedni dokument był tworzony przez grono ekspertów za zamkniętymi drzwiami. Natomiast 17 obecnych celów to wynik procesu negocjacyjnego państw oraz udziału w nim społeczeństwa obywatelskiego. Wcześniej główny nacisk kładziono na aspekt społeczny, podczas gdy obecnie uwzględnia się także zagadnienia dotyczące wzrostu gospodarki, ochrony środowiska (m. in. cel 15, który obejmuje wytyczne dotyczące lasów), a także społeczeństwa. Do lasów można zresztą odnieść każdy z 17 celów.
Każdego roku, w ramach Tygodnia, w państwach europejskich organizowane są tysiące wydarzeń - warsztatów, wykładów, pokazów, debat, konkursów i innych. W 2020 r. było ich ponad 4 tys., a w 2019 – ponad 6 tys.
Cel 15. Życie na lądzie, czyli to, co najbardziej jest związane z leśnictwem
Jednym z istotnych czynników warunkujących życie na Ziemi jest różnorodność biologiczna: genetyczna, gatunkowa i ekosystemowa. Imponująca liczba ok.2 mln opisanych i skatalogowanych gatunków, w większości żyjących na lądzie – tych od mikroskopijnej bakterii glebowej po mamutowce olbrzymie – wciąż nie jest ostateczna. Naukowcy szacują, że nadal 86% gatunków lądowych czeka na odkrycie.
Różnorodność organizmów i niezliczone powiązania między nimi zapewniają równowagę biosfery i jej prawidłowe funkcjonowanie. Działalność człowieka zaburza jednak tę równowagę i może zagrozić dalszemu rozwojowi życia na Ziemi.
Czy wiesz, że ponad 80% wszystkich poznanych gatunków roślin i zwierząt żyjących na lądzie jest związanych z lasami?
Najważniejszymi wyzwaniami, które należy podjąć dla ochrony życia na lądzie są:
- Więcej informacji szukaj na stronie Ministerstwa Klimatu i Środowiska oraz https://esdw.eu/ochrona i zrównoważone użytkowanie kluczowych dla życia na Ziemi ekosystemów leśnych, mokradeł oraz terenów górskich,
- zahamowanie tempa wymierania rzadkich gatunków zwierząt i roślin,
- zwalczanie kłusownictwa i handlu chronionymi gatunkami,
- zapobieganie wprowadzaniu obcych gatunków zagrażających miejscowej florze i faunie;
- zahamowanie globalnego procesu wylesiania,
- przeciwdziałanie pustynnieniu i degradacji gleb.
Dowiedz się więcej:
- "Idea Zrównoważonego Rozwoju" – prezentacja (zobacz online: link),
- „Zielony Klimat” – film 7 min. (zobacz online: link),
- "Cele zrównoważonego rozwoju ONZ. Agenda 2030 w Lasach Państwowych" – materiał informacyjny
(do pobrania online: link), - Społeczna odpowiedzialność Lasów Państwowych – materiał informacyjny (do pobrania online: link).
